Góry Sowie rozciągające się na terenie województwa dolnośląskiego przyciągają krajobrazem, fauną i florą. Przyjezdnych i turystów kuszą jednak tajemnice i skarby ukryte w górskich dolinach i kotlinach.

 

Góry Sowie nie rozczarują żadnego miłośnika relaksacyjnych, górskich wycieczek, czy niebezpiecznych eskapad. Imponująca powierzchnia ok. 200 km² to atut, który dopełnia wyjątkową lokalizację. Od zachodu graniczą z Górami Wałbrzyskimi i Pogórzem Wałbrzyskim, od wschodu natomiast z zaliczanymi do Korony Gór Polskich Górami Bardzkimi. Co więcej, od północy odgraniczone są Kotliną Dzierżoniowską, a od południa Obniżeniem Noworudzkim i Wzgórzami Włodzickimi. Nie lada gratką dla miłośników gór są także pobliskie Góry Kamienne. Góry Sowie graniczą z nimi w okolicach miejscowości Głuszyca.

Kompleks Riese – podziemne miasto w Górach Sowich

„(…) koło potężnej lipy, na grzbiet długiego pasma zakończonego Babim Kamieniem. Roztacza się stąd piękny widok na Góry Sowie i ich Pogórze oraz Góry Wałbrzyskie”. – M. Staffa, Wędrówka przez Sudety Środkowe, PTTK 1982.

Na temat uroku i niezwykłości Gór Sowich powstało już wiele publikacji. Nie można się dziwić, skoro, stanowią one najstarszą część Sudetów, zbudowaną głównie z prekambryjskich gnejsów. Zachwyca ich zróżnicowanie pod względem wysokości, skomplikowana tektonika i niejednorodna litologia. Zadziwia fakt, że historia geologiczna Gór Sowich sięga początków historii Ziemi sprzed 4,5 miliarda lat. Od najwcześniejszych okresów zmieniło się wiele. Wielokrotne metamorfozy Sudetów nie ominęły tego miejsca. Pomimo tego Góry Sowie nadal zachwycają krajobrazem, bogactwem minerałów, rzeźbą terenu, czy fauną i florą.

Góry Sowie (widokówka)

Turystów, wczasowiczów i poszukiwaczy przygód w Góry Sowie przyciągają jednak przede wszystkim tajemnice. Długa, barwna historia oraz żywe tradycje sprawiły, że górskie doliny i kotliny kryją niejeden skarb. Zainteresowani mogą podziwiać liczne zabytkowe budowle, odwiedzić Zamek Grodno, Kroacką studzienkę, czy stanąć na Babim Kamieniu. Atrakcje można wymieniać i zachwalać bez końca, ale lepiej osobiście je odwiedzić.

Zamek Grodno (Wikipedia)

Szczególnym, niemalejącym zainteresowaniem cieszą się podziemne sztolnie hitlerowskie w Walimiu i Głuszycy. To one są bezpośrednio związane z kompleksem Riese. W latach 1943–1945 hitlerowcy realizowali projekt górniczo budowlany o kryptonimie „Riese”. W tłumaczeniu na język polski – „Olbrzym”. Był to największy projekt nazistowskich Niemiec. Do jego realizacji wybrane zostały Góry Sowie i Zamek Książ. Potężne bunkry miały pozwolić na powstanie jednej z kwater głównych Adolfa Hitlera. Nie wyjaśniono jednak, po co hitlerowcy drążyli w górach podziemne tunele.

Interpretacji historycznych jest wiele i najpewniej pojawi się jeszcze niejedna. Za mocną podwalinę uznaje się stwierdzenie, że drążone budowle miały zostać wykorzystane do celów wojennych. Nie wiadomo natomiast, czy właśnie w Górach Sowich miano produkować tajne rakiety? Przypuszcza się także, że kompleks Riese miał pozwolić gromadzić grabione dobra. Należy także wspomnieć o jeszcze jednej tezie. Sudety są bogate w rudy uranu, dlatego niektórzy przypuszczają, że kompleks Riese miał pozwolić wytwarzać przerażającą broń Rzeszy — bomby jądrowe.

Zobacz gdzie kupić

Bardzo możliwe, że prawdy nie poznamy nigdy. Nie oznacza jednak, że nie możemy się do niej zbliżyć. Ułatwi nam to pasjonująca powieść „W cieniu Olbrzyma”. Wrocławska pisarka jako wykształcony historyk i archeolog z zamiłowania odkryła już niejedną tajemnicę Dolnego Śląska. Tym razem zmierzymy się z tajemnicami kompleksu Riese. Wyruszymy do Jedliny-Zdrój. Miejscowości, która skrywa wiele tajemnic. Literacka fikcja zapewni nam wiele atrakcji. Najważniejsze jednak, że zostaniemy skłonieni, by wejść do wnętrza Olbrzyma. To tam poczujemy grozę wiejącą z tuneli wykutych w Górach Sowich.

Zobacz gdzie kupić

Głuszyca to miejscowość, na którą cień rzucają Góry Sowie i ich tajemnice. W to wyjątkowe miejsce przeniesiemy się dzięki powieści „Riese. Tam, gdzie śmierć ma sowie oczy”. Tajemniczy, hitlerowski kompleks górniczo-budowlany interesuje wielu. Wykutymi w skałach sztolniami interesuje się dowództwo NKWD oraz Urząd Bezpieczeństwa w Wałbrzychu. Czego szukają oni wszyscy? Dowiemy się, sięgając po książkę. Będzie niebezpiecznie. Nie wszyscy chcący poznać prawdę wyjadą z tej przygody cało.

 

Trzymając się faktu stwierdzającego, że Sudety są bogate w uran, możemy podążyć innym tropem. Sprawdźmy, czy teza, iż w Górach Sowich miały być produkowane bomby jądrowe, jest prawdziwa. W tym celu warto udać się na teren Kowar. To miasteczko to swego rodzaju twierdza. Skrywa ona mroczną tajemnicę, którą trzeba poznać. By tak się stało, musi stanąć koło nas „Lawina”. Człowiek rozpoznawalny pod tym pseudonimem to chirurg, Jędrek Madeja. Musimy także uważać na prawdziwą lawinę, która zejdzie w Białym Jarze.

 

Do tajemnic Gór Sowich warto spróbować się zbliżyć. Może tropiąc poszczególne wzmianki, dojdziemy do tego, czym był i co skrywa kompleks Riese?

Zobacz gdzie kupić


Zobacz gdzie kupić