Proces sądowy w petersburskim sądzie okręgowym, kwiecień 1872 rok. Osnowa aktu oskarżenia i czynności śledcze.

Z zeznania kupca Tandowa wynika, że w lipcu 1866 roku przebywał w hotelu w Petersburgu, wspólnie z niejakim Melikiem, synem Józefa Szach-Nazarowa. Usłyszawszy od niego, że służy w konwoju Jego Cesarskiej Mości, oraz że przyjechał z upoważnienia ojca, aby odebrać z kasy 1000 półimperiałów w złocie, obdarzył go zaufaniem, co ten niecnie wykorzystał i wyłudził od niego 1025 rubli, 5 biletów pożyczki premiowej i złoty zegarek. Szach – Nazarow następnie ukradkiem opuścił hotel i słuch o nim zaginął.

Karol Ryttel, Piotr Ryttel „Historie kryminalne. Wiek XIX – Część 1”

We wrześniu 1866 roku Szach-Nazarow został aresztowany i w czasie przesłuchania nie przyznał się do wyłudzenia pieniędzy i zegarka od kupca Tandowa. Jeszcze podczas czynności procesowych udało mu się zbiec z aresztu. W niedługim czasie dotarły do sądu wiadomości, że w marcu 1867 roku książę Szach-Nazarow Szachpurian Gokczajski przedstawił pisemne zezwolenie na urlop od dowódcy konwoju JCM oraz zaświadczenie o bezżenności i braku przeszkód ze strony zwierzchności wojskowej na zawarcie związku małżeńskiego. Na mocy tych dokumentów Szach-Nazarow wziął ślub z córką majora Katarzyną Wartanówną.

Poznaj tę historię

W maju 1867 roku w rosyjskiej Sarepcie udało się ponownie aresztować podającego się za Szach-Nazarowa. Pojawiło się podejrzenie, że wszystkie dokumenty przedstawione przez niego, podpisy i pieczęcie są sfałszowane. Zeznania Katarzyny Warnatówny początkowo były zgodne z wyjaśnieniami aresztowanego, ale później je zmieniła. Oświadczyła, że pochodzenie jej męża jest zagadkowe, nie przedstawił w tej sprawie wiarygodnych dokumentów. Nadeszły również wyjaśnienia od dowódcy konwoju JCM, który stwierdził, że nie tylko nie wydał żadnych dokumentów Szach-Nazarowowi, lecz także nikt taki pod jego komendą nie służył.

Ponieważ równolegle toczyło się śledztwo w Moskwie, mężczyznę podającego się za Szach-Nazarowa konwój miał odstawić do tamtejszego sądu. W trakcie transportu aresztant zbiegł. Ponownie został zatrzymany w Moskwie po dwóch miesiącach. Do wcześniejszych oskarżeń o oszustwo wobec kupca Tandowa doszedł jeszcze zarzut kradzieży fortepianu wartości wyższej niż 300 rubli, za co groziła już wysoka kara. Podczas przewożenia z Moskwy do Petersburga nastąpiła kolejna ucieczka, co już przestaje być dziwne. Pół roku później wskutek donosu odbyła się rewizja w domu osobnika, nazywającego siebie księciem Akopowem. Znaleziono sfałszowaną pieczęć gruzińskiej deputacji szlacheckiej z herbami oraz dokumenty i paszporty na różne nazwiska, między innymi Szach-Nazarowa Szachpurjana Gokczajskiego. Dalsze działania śledcze doprowadziły do konfrontacji między podającym się za księcia, a Aleksandrem Babajewem z miasta Szuszy w guberni bakińskiej. Ten ostatni rozpoznaje w Akapowie swego młodszego brata. Fałszywy książę zmienia zeznania: raz przyznaje się, że jest Janem Babajewem, to znów wraca do poprzedniej, książęcej wersji.

Sprawy kryminalne w Polsce

http://www.prasa24h.pl/16794/sprawy-kryminalne-w-polsce.html

Występujący jako książę Akapow podsądny ma postawione kolejne zarzuty. W czerwcu 1868 roku Petryszczewówna, dworka Jej Cesarskiej Mości, oświadczyła, że książę kilka miesięcy temu obiecał jej załatwienie dużej pożyczki, wynoszącej 25 tysięcy rubli, za co z góry wziął w gotówce i papierach ponad 5 tysięcy rubli, nie licząc kosztowności. Mimo monitów z jej strony książę w niczym nie pomógł, a wziętych pieniędzy i cennej biżuterii nie oddał. Podsądny wszystkiemu zaprzeczył.

Dla sądu istotną sprawą było ustalenie tożsamości podsądnego. Kilka osób z rodziny o nazwisku Szach-Nazarow Gokczajski potwierdziło to, że w 1865 roku pojawił się w Erewaniu człowiek, który oznajmił, że jest synem Józefa Szach-Nazarowa, na dowód czego przedstawił różne dokumenty. Tu również ożenił się z córką księdza ormiańskiego, Ter-Petros Salomeą. Rodzina Szach-Nazarow nie znała wcześniej przybyłego i o jego istnieniu nie wiedziała.

Książę wykonał ruch, który otworzył mu drogę do dalszych działań. Na podstawie posiadanych, fałszywych, jak stwierdzono później dokumentów, otrzymał w erewańskiej policji miejskiej świadectwo tożsamości. Teraz mógł bez przeszkód podróżować po Cesarstwie Rosyjskim, a także uzyskiwać następne dokumenty potwierdzające jego książęce pochodzenie. Mało tego, Sąd Pokoju polecił wydać domniemanemu księciu dokumenty pozostałe po zmarłym Józefie Szach-Nazarowie, kierując się przekonaniem, że to jego ojciec.

Odszukano osoby z Szuszy noszące nazwisko Babajew i okazano im samego księcia lub jego fotografię. Wśród nich byli rodzice i siostry Jana Babajewa, wszyscy bez trudu go rozpoznali. Wyjaśniła się także sprawa przybranego nazwiska. Babajew przebywał przez pewien czas w Petersburgu u swego wuja Karachanowa. Bywał tu również stary książę Józef Szach-Nazarow. Świadkowie zeznali, że nigdy nie nazwał Babajewa synem, nawet nie było między nimi żadnej zażyłości.
Zobacz gdzie kupić

Autor: Agata Jankowiak